Minder ziekteverzuim door meer planten op kantoor

Een groene plant op je bureau is gezond, toch? Het zou wonderen doen voor het binnenklimaat en de werklust: planten zorgen voor vocht in de lucht, reinigen lucht en creëren een omgeving waar de mens zich prettig voelt en beter kan presteren. Maar is dat wel zo? Een Kennis-op-Maat-project helpt bij de beantwoording ervan.

Wageningen Environmental Research onderzocht het samen met Fytagoras via het project ‘Planten voor een prima binnenklimaat’. In dit onderzoek zijn er op drie bedrijven twee vergelijkbare werkruimtes geselecteerd. De ene ruimte is voorzien van planten, de andere niet. In beide ruimtes zijn sensoren geplaatst om de fysieke verschillen in het binnenklimaat te kunnen meten.

Senior onderzoeker Sjerp de Vries is nauw betrokken bij het onderzoek. “De medewerkers die in deze twee ruimtes werkten, gaven zowel voor als na het plaatsen van de planten hun mening over de werkplek, het binnenklimaat, de werksfeer, hun gemoedstoestand, welzijn en gezondheid. Er zijn ook concentratietesten afgenomen en we hebben het cortisolgehalte (een stresshormoon) in het haar van een aantal deelnemers bepaald, maar voor deze testen hebben we in de studie geen effect gevonden.”

Uit dit onderzoek blijkt wel dat medewerkers een werkruimte met planten aantrekkelijker vinden dan een ruimte zonder planten. Planten zorgen voor hogere luchtvochtigheid, dragen bij aan een positievere gemoedstoestand, leiden tot meer tevredenheid onder medewerkers over het eigen functioneren en tot minder ziekmeldingen.

Werkvloer

Er is volgens De Vries wel meer onderzoek nodig om de effecten van planten in de werkomgeving nog beter te onderzoeken. “Er zijn nog veel vragen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als je de planten verplaatst: als het positieve effect dan verdwijnt, dan weet je pas zeker dat het door de planten komt. Hoe groot zijn de effecten, ook op de lange termijn? Werkgevers stappen pas over op grootschalige toepassing van planten in bedrijven als ze er een overtuigende businesscase in zien. Dan is het aantrekkelijk om te investeren in een groen binnenklimaat op de werkvloer. Er is aanvullend onderzoek nodig om de effecten duidelijker te kunnen linken aan de planten.”

Het vervolgonderzoek liep ook al, maar de uitbraak van het coronavirus gooide roet in het eten. De Vries: “Het tweede onderzoek stond bij negen bedrijven gepland, maar dat hebben we vroegtijdig moeten stopzetten. We hopen echt dat we dit onderwerp weer snel kunnen oppakken.”

Breinvriendelijk

Een van de deelnemers aan dat vervolgonderzoek naar de effecten van planten op de werkvloer, is bedrijfszorgorganisatie Zorg van de Zaak. Annette Mertens is senior arbeid en organisatiedeskundige en verantwoordelijk voor de uitvoering van het onderzoek op een locatie van Zorg van de Zaak. “Ik kom in mijn functie bij veel organisaties over de vloer die de omstandigheden op en in het werk willen verbeteren. De werkomgeving is daarbij een belangrijke factor. Wij doen mee aan dit onderzoek omdat we benieuwd zijn naar de mogelijkheden van planten voor een breinvriendelijker werkomgeving en naar de effecten van vergroenen op het functioneren en het welzijn van medewerkers.”

Mertens vertelt dat ze vooral in de periode voor corona hebben ervaren wat de effecten waren van een groene inrichting met planten en wat belangrijk is voor een succesvolle toepassing. “We hebben daarbij gemerkt dat enthousiasme en betrokkenheid van zowel de directie en directe leiding als van de medewerkers belangrijk is. Dit zorgt niet alleen voor een hoge respons tijdens het onderzoek, maar ook voor verbinding, verantwoordelijkheidsgevoel en meedenken.”

Prikkelarm

Een veel gehoorde reactie van medewerkers in de vergroende ruimtes is volgens Mertens dat ze meer rust ervaarden en minder last van elkaar hadden tijdens het werk. “Dit onderschrijft de hypothese dat planten kunnen bijdragen aan een meer prikkelarme en meer breinvriendelijker werkomgeving. Maar ik ben het met Sjerp de Vries eens: er is meer onderzoek nodig om met harde data de uitkomsten te kunnen duiden.”

Hybride werken

Door de uitbraak van het coronavirus heeft bijna heel Nederland de afgelopen twee jaar thuis gewerkt. Mertens merkt dat bedrijven nu juist heel erg bezig zijn met het inrichten van een hybride werkomgeving. “We maken onze klanten er bewust van hoe je met planten werkplekken prettiger, effectiever en flexibeler kan maken. Ik merk dat die optie bij veel organisaties nog niet automatisch wordt meegenomen. Sommige organisatie geven aan dat ze al een groene inrichting hebben, maar dan blijkt het vooral de entreehal te zijn waar planten zijn neergezet.“

Zorg van de Zaak is van plan om betrokken te blijven bij vervolgonderzoek. “Wij zijn vooral benieuwd naar hoe je de verschillende planten en plantsystemen kunt inzetten om de visuele- en geluidsprikkels te verminderen. Dat was ook een van de wensen die tijdens het inrichten van de groene ruimtes naar boven kwam: hoe kun je planten hiervoor gebruiken? Daarbij is het wel belangrijk dat deze systemen betaalbaar en onderhoudsvriendelijk zijn. Het zou toch zonde zijn als een initiatief tot vergroenen van de werkplek blijft hangen op kosten en onderhoud.”

Dit project heeft een bijdrage gekregen van het programma Kennis op Maat. Via een Kennis op Maat-project wordt bestaande (theoretische) kennis uit recent en nog lopend onderzoek rondom de baten van groen voor het binnenklimaat en de stad vertaalt naar relevante informatie voor het mkb, zodat zij met deze kennis aan de slag kunnen gaan. Denk hierbij aan onder andere workshops, masterclasses en het samenstellen/updaten van factsheets en flyers voor specifieke doelgroepen.

Bron: topsectortu.nl en kia-landbouwwatervoedsel.nl